Negen kunstacademies, honderdvijfenzeventig jonge kunstenaars, één tentoonstelling. Voor het eerst in de geschiedenis presenteren recent afgestudeerde kunstacademie studenten van alle bacheloropleidingen beeldende kunst in Nederland gezamenlijk hun werk.

ALL INN verkiest samenwerking boven concurrentie en collectiviteit boven individualisme. Het initiatief anticipeert op de onzekerheid die een artistieke carrière met zich meebrengt door jonge kunstenaars een brede kennismaking met het kunstenveld te bieden. Dit vertaalt zich enerzijds in een zorgvuldig opgebouwde tentoonstelling, waarin de dialoog tussen diverse kunstwerken en tendensen in de kunst centraal staan. En anderzijds in een uitgebreid publiek programma samengesteld door de jonge makers zelf.

ALL INN is een initiatief van negen Nederlandse bacheloropleidingen Beeldende Kunst, in samenwerking met curator Rieke Vos. Het HEM is de genereuze herbergier die ALL INN en haar bezoekers verwelkomt en met zorg en warmte in zijn armen sluit. Het project wordt mede mogelijk gemaakt met steun van Mondriaan Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, NN Group en Stichting Stokroos.

Update: Het initiatief is niet toegankelijk voor publiek. We nodigen iedereen uit de livestream te volgen via deze website vanaf woensdag 31 maart t/m zondag 4 april. Voor meer informatie over ALLINN mail naar all.inn.graduates@gmail.com.

De livestream is onderdeel van het werk I don’t think we have anymore Stream left. I’ll check with the kitchen. gerealiseerd door Sid Dankers en Mike Megens. Zij onderzoeken de mogelijkheden van een livestream in een nieuwe omgeving en context die hen met deze show is aangeboden. In deze setting nodigen ze deelnemers van ALL INN uit om deel te nemen door beeld, verhaal, karakters, muziek en taal. Zo ontstaat een collectieve uitzending, een gesamtkunstwerk opgebouwd door velen.

Academie Minerva in Groningen, St. Joost School of Art & Design in Breda en Den Bosch, AKI ArtEZ University of the Arts in Enschede, Base for Experiment, Art and Research (BEAR), ArtEZ University of the Arts in Arnhem, Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, Maastricht Institute of Arts en Willem de Kooning Academie in Rotterdam

Eady van Acker, Ingrid Adriaans, Emma Agterberg, Maria Akcay, Danielle Alhassid, Emiel Ambroos & Hans-Hannah, Django van Ardenne, Noah Arends, Megan Auður, Rosa Bakker, Madelief van de Beek, Romy Berends, Maya Berkhof, Celina Bermudez Vogensen, Jacob Bertilsson, Rakshita Bhargava, Merel van Bochove, Charlotte Bol, Eugenie Boon, Anouk Bouwens, Vladimir Bovt, Geertje Brandenburg, Attila Buonsenso, Shari Mona Cinzia, Sid Dankers & Mike Megens, Andrea Dautzenberg, Anna de Vriend, Indigo Deijmann, Erin Dekker, Cas van Deurssen, Boris Dieleman, Charlotte Dijkstra, Marten Drewes, Reinier van Duijn, Tatiana Duran Martinez, Gideon Eillert, Jesse van Epenhuijsen, Merel van Erpers Roijaards, Salima Essakkati el Musalima, Larissa Esvelt, Erlend Evensen, Anastina Eyjolfsdottir, Sietske Feenstra, Shardenia Felicia, Jesse Fischer, Benjamin Francis, Isabella Francis, Dave Fransz, Audrey Frijns, Yael Gabay, Kiana Girigorie, Max Glader, Nicky Goldsteen, Philipp Groubnov, Jim van den Heuvel, Clémence Hilaire, Liza Houben, Manon Jeuken, Matthijs Jeuring, Shimon Kamada, Nikki Kirpestein, Elisa Klabbers, Máté Kohout, Fenna Koot, Jakob Krinzinger, Krijn Kroes, Puck Kroon, Teun Krosenbrink, Tara-Eva Kuijpers Wentink, Zwaantje Kurpershoek, Karin Kytökangas, Tessa, Langeveld, Lasity Last, Emmie Liebregts, Isa van Lier, Tosja van Lieshout, Beatriz Luz, Lisa Maartense, Cassidy Maclear, Ahmad Mallah, Sophie Mastenbroek, Sarah McLacken, Kee van der Meer, Donata Meijer, Narges Mohammadi, Mike van Moolenbroek, Daan Mulder, Marianne Nannings, Kyra Nijskens, Mathilde Nobel, Kara Noble, Ratri Notosurdirdjo, Amel Omar & Paul Braspenning & Marit Biemans & Jetske van Dorp & Sofie Hollander & Malú van der Bijl, Eva Oomen, Nuno Orlando, Bas Oussoren, Giulietta Frieda Pastorino Verastegui, Vasiliki Pavlou, Marieke Peeters, Sachia Pereira-Stolle, Mitchel Peters, Kariem Philippa, Lore Pilzecker, Goretti Pombo, Elisabeth Praastink Wessels, Emma Priester, Gerke Procee, Karina Puuffin, Helia Rafie, Amber van Rangelrooij, Hannah Reede, Judith Reijnders, Eleonora Johanna Remmen, Falkona Rexhepi, Sophie-Charlotte Richardson, David Rietdijk, Seulbin Roh, Joris Roosen, J. Roussel, Karolina Rupp, Sona Sahakian, Lynn Salentijn, Astrid Sandbæk, Phillip Schmidt, Anne Schoemaker, Jeltje Schuurmans, Jacob Schwartz, Thijs Segers, Divyangi Shukla, Eva Sigurðardóttir, Vidya Sloots, Christina Stavrou, Famke Storms, Strategies of Relationality, Julie Ten Broek, Finn Theuws, Wanda Tiersma, Valter Tornberg, Nune Tounjikian, Myrthe Triepels, Ema Vanekova, Celina Veenendaal, Joost Vermeer, Jette Vogel, Simon Wagter, Jordanka Waiyaki, Janna van Welsem, Eva Van Wenum, Christy Westhovens, Luuk Willemen, Annemiek van der Wilt, Tim van Wijk, Noah van Wijk, WONNE, Klaudija Ylaite, María Yzaga, Rosa Maria Zangenberg, Quinn Zeljak, Nomin Zezegmaa, Tycho van Zomeren, Merel Zonneveld & Werner van der Zwan

Every other Wednesday-evening a team of 25 motivated graduates met digitally, tucked between daily chores and to-do lists for tomorrow they reflected on a looming question: how can we get a grip on our lives, our artistic practice, and our future?

Rosa Zangenberg made sketches to capture the atmosphere of the event. Puck Kroon wrote a report about this evening:

Cameras on, microphones muted. It is Wednesday 8 p.m., the 10th of March. Normally on Wednesday evening the organisation of ALL INN has a general meeting about the exhibition, but today the first talk of the public programme is planned. Surrounded by participants of ALL INN, artists Isabelle Andriessen and Maria Roosen were invited to talk about their practice, to answer pressing questions from the graduates and to tell anecdotes they experienced during their career in different generations.

The first question that pops up is about the definition of artist growth. Isabelle defines artist growth as artistic development: thinking and writing about why she wants to be an artist, what she wants to add to the discourse. It is an attempt to answer the following questions: What effect do I want to have on the viewer, what is it that I want to say or express? What is my voice and how is my work related to the work of other artists?

Maria tells about how different it was in the 80’s and 90’s to encounter other artists. “In the beginning I was really shy when I went to openings of exhibitions. It was not easy to become comfortable in these situations. My father always said when I went to a party: you have to come home when the party is at its highpoint. It is true: when you stay a bit longer in an artspace, it is easier to emerge a conversation with the exhibiting artists.” Isabelle also experienced this shyness. “You really need the guts to reach out to somebody you look up to. On the other hand, when you are really engaged with something and you need help to get something done, people are very willing to help. Through the process of getting into a world you don’t know yet, you learn how to speak the language to communicate what you would like to investigate.”

About the process of being an artist, there is a lot to say. Isabelle: “Going to the Rijksakademie or follow a masters abroad, is no ticket to a successful career. A CV is important, but your intrinsic abilities and motivation are more important. It could be helpful to look at careers of other artists that you feel related to, to set out a fictional structure for your own development.” Maria says it is different for every artist and emphasises: "follow your own path."

The expectations of institutions are there and curators have their own agendas. But according to Isabelle, any other expectation would be easier than her own. Maria trusts her gallerist Fons Welters and takes his ideas as an advice. She tells about the possibilities to stay in a museum 24/7 in the 90’s. Isabelle laughs: “Nowadays that is impossible, because of fire safety and insurances. There is always a level of compromise - financial, security wise or whatever.” But still, those initiatives are important to keep the art world alive and surprising, especially as young artists. Maria: “Make your own exhibitions in your living room or outside, get people curious about what you are doing. You can’t wait for museums or gallerists to find you.”

The process while working with glass is for Maria more interesting than the end result. She shares how she is always part of the process, guides the glass blower during the change in behaving of the material from fluid till the shape she has in mind, although the final product is always different than her initial idea. Isabelle works with unstable media, which is a challenge to work with. Her work mostly consists of an institutional critique. Do performative works decrease or increase value because of the experience that could be missed? Both in public as in private collections, it demands a different form of attention.

Performance is slowly better understood, but there is more concentration needed than for sculpture: her work comes with a script, instructions and materials to install. “While I was exhibiting in the Stedelijk Museum, there were a lot of conversations about the toxic-ness of the work and therefore the performative element can be overlooked. I want to push something within the art institute and try to find the liminal space between performance and sculpture, so I need this friction. Making exhibitions is sometimes more about practicality than about content.” And what keeps you going? Why do you do what you do? Maria wants to get grip on the abstract things of life, like death. “While mourning, creating art gives you something to survive: how you connect to things and how can you shape your solitude. I try to translate these questions into the material I use: glass or wood for example. The choice of material depends on the feeling of what I want to express in an artwork.” Isabelle has a utopian work in mind, not in a concrete way but she senses it. “Composed synthetic, non-living material that still acts like an entity which has an agency of its own. The failure keeps me going.”

2: What can the museum do for me? And what can I do for the museum?

Talking business with museum directors Ann Demeester (Frans Hals Museum) and Rein Wolfs (Stedelijk Museum). Our second talk of the public programme starts different than expected: Ann Demeester didn’t show up and also Rieke couldn’t reach her. So, Rein Wolfs will have the complete attention of everybody in the virtual Zoom room. Rosa Zangenberg en Beatriz Luz are moderating this talk, keeping an eye on the questions participants sent in and guiding the conversation.

The goal to reach a museum and end up in a big solo exhibition will probably take many years; it seems quite incomprehensible and impossible. How to choose the ‘right’ artists for exhibitions in the Stedelijk Museum? How do we, as young artists, come into a museum? What could be the role of a museum in society and in the future? As the average age of the participating artists of ALL INN lies around 25, it is interesting to know what Rein did when he was that age. “In the 80s, I was still studying while it was possible to do it slower than nowadays. I finished two years later. During my study, I went often to the library of the Stedelijk Museum. I knew it was a place I wanted to come back after some time, so the ambition was already there.”

This ambition to become museum director grew over the years and was nourished by collaborating with young artists as soon as Rein had the possibility, even during his study Modern and Contemporary Art History in Amsterdam. “Modern art really differs from contemporary art. How can we be critical on the modern with the contemporary eye?” Throughout the conversation, Rein emphasises the necessity of a museum to engage with society and the city. There is a lot of work to do, for example in collecting artworks from artists with non- European or non-North American backgrounds to help reduce the gap for minorities and underrepresented groups. Although it is impossible to fix a gap of 125 years of collecting art, the Stedelijk Museum is actively trying to buy more works from female artists and artists of colour. “I would like to see that the museum becomes more relevant. Not only for peers, but also for people who are not yet represented within the context of the museum. We need to expand the scope, we need a strong humus to build upon. We will always stay an international museum, but we need to think about locals and the local routing. There is no aesthetic question on the outside and an ethical question on the inside. We can’t be only l’art pour l’art anymore, we want to be different because of concurrence that comes out of everywhere. I want the Stedelijk Museum to become a museum that it is build on local community and has an international output.”

Rein is expecting the Stedelijk Museum to be still existing in the future because of the amount of the heritage within the collection. Collection based institutions are more future resistant than institutions without a collection, but nobody knows what is going to happen tomorrow. “I have the feeling that content will change within the change of society: there will be different topics addressed. As a museum, we need to reflect on these topics. I still think that the actually artwork - the original - will be something people want to see and therefore we need to be very flexible. Museums come from a history to take care of unique artworks, but the museum is still too slow I must say. I hope museums can get faster.”

“Don’t hesitate to be your own curator sometimes.” This sentences pops up now and then during the conversation. As museums are very layered, complex organisations, young artists need to be aware of trying to understand this institutions step by step. The art world is like a huge chain and when becoming part of that chain, you can make a difference. There is no recipe of approaching museums or galleries, for example both institutions send representatives to visit graduation shows to scout artists and their works. “Why do our curators or me choose a particular artist for an exhibition? It is a difficult question to answer; it is about gut feeling, about using your senses and finding intelligence within an art work. And of course: could the work fit in the exhibition?”

“Art is not easy, but that complexity is beautiful in the end. Being an art historian, you put a lot of effort into your study for seeing the enigma. The arts are a tough field, because you have to find your own position as artist or as curator. As young artist you have to be active in finding a way and a place to show your work: hard work becomes successful work. Try to think as an artist- curator. Being a curator is not that difficult - take it in your own hands!”

Joke Hoeven en Rieke Vos, organisatoren van ALL INN, reflecteren op een jaar werken aan ALL INN.

In hindsight,

was het utopisch en naïef om te denken dat we in november een tentoonstelling konden realiseren met 175 kunstenaars. We wilden het ook nog een ‘INN’ noemen, een pretentieloze ontmoetingsplek, een onderkomen voor gestrande reizigers uit de kunstwereld. Dat dit samenkomen op de helling werd gezet, konden we niet voorspellen, maar we konden er ook niet omheen.

ALL INN staat en valt met samenkomst. Het ontstond vanuit de noodzaak ons te organiseren als één, voor een generatie kunstenaars die hun afstuderen in het water zag vallen. Als zij ooit al enige twijfel voelden over hun toekomstige kunstenaarsbestaan, dan greep die onzekerheid ze nu naar de keel. ALL INN bood een manier om daarmee om te gaan. Wie wilde kon zichzelf een rol toebedelen als essentiële schakel in een groter geheel. Gezamenlijk ontwikkelden we een project zo omvangrijk dat het voor een eenling onvoorstelbaar was geweest, en juist die samenwerking bleek een stevige remedie in de omgang met het ongewisse. Iedere twee weken op woensdagavond ontmoetten een team van 25 gemotiveerde afstudeerders elkaar digitaal, om tussen de orde van de dag en de to do-lijstjes van morgen, te reflecteren over die andere vraag: hoe krijgen we grip op ons leven, op ons kunstenaarsschap, en op onze toekomst?

Terwijl we gestaag vorderingen maakten was er links en rechts van alles aan de hand. Naast een sukkelende pandemie, groeide ook de luide roep om meer rechtvaardigheid en gelijkheid in de samenleving, en het wantrouwen ten opzichte van gevestigde instituten om ingesleten systemen van seksisme en racisme aan te pakken, ook en misschien wel juist in de kunst. Deze actualiteit was een aanleiding om ervaringen te delen en onderwerp van discussie. De conclusie resulteerde niet in een statement of programma, maar in een houding, een manier van communiceren en elkaar ruimte geven, steun voor elkaars ideeën en initiatieven, en een gevoel van interconnectedness als solide basis om iets te bereiken, om te leren en om plezier te hebben.

‘Vragen oplossen met acties’, zo typeerde één van de afstudeerders in ons organisatieteam het traject van ALL INN. Ondanks dat we het evenement twee keer moesten uitstellen, hebben we het realiseren van de tentoonstelling tot prioriteit gemaakt en doorgezet, omdat juist de ervaring van het tonen van je werk op een bijzondere locatie als Het HEM voor de deelnemers zo belangrijk was. Het oorspronkelijk geplande publieke programma van gesprekken met professionals uit de kunst, kreeg vorm in een reeks ZOOM-meetings, waarin de 2020 graduates ervaren kunstenaars, museumdirecteuren, kunst-activisten en curatoren het vuur aan de schenen legden over die dingen ze altijd al wilden weten, maar nooit durfden te vragen. Via de ‘Monologues INNterieur’ op onze instagram (@all_ inn_graduates) deelden deelnemers hun interne reflecties, onzekerheden en frustraties over een moeilijk jaar, maar ook hun ambities om tot iets waardevols te komen vanuit een eigen artistieke visie. En tenslotte realiseerden we dit boek, dat de ‘vergeten’ afstudeerders van 2020 vereeuwigd op papier.

Zo groeide ALL INN uit tot een platform dat er wellicht in de basis vooral op is gericht de graduates thuis te laten voelen. Dat hen handvatten biedt zich te presenteren zoals ze dat zelf willen, maar ook van hen vraagt de verantwoordelijkheden te nemen die daarbij komen kijken. Het is niet exclusief en biedt geen alternatieve werkelijkheid maar vertrekt vanuit de situatie zoals die zich aandient, en laat zien dat die in zichzelf voldoende aanknopingspunten biedt tot bespiegeling en analyse. Daarbij was het ook lang niet altijd makkelijk. Het project duurde veel langer dan verwacht. Plannen moesten meermaals radicaal worden omgegooid. Soms sloeg de demotivatie toe en vielen er kunstenaars af. Maar uiteindelijk, daarvan zijn we overtuigd, zal dit verloren jaar bij een flink aantal mensen in de herinnering gegrift zijn als het jaar van ALL INN. We hebben iets bijzonders gemaakt!

2020-graduates Beatriz Luz (1998, São Paulo - Academy Minerva) and Gideon Eillert (1993, Enschede - AKI ArtEZ Enschede) meet each other digitally across the Atlantic Ocean and disclose how the past twelve months have been for them.

G: How was your year?

B: Interesting above all, it brought a shift in dynamics for the entire world. A disruption in a way, which was scary at first, to accept new routines, and challenging for me and my art-making. Looking back, last year taught me to welcome time into my artistic path. To take time to reflect, to make, to see different opportunities and understand where I want to walk towards, to understand that being an artist is a long-run project.

G: How have able you been to keep your practice going? And how did time affect that?

B: So, I think now, my practice is about getting more involved - with certain causes, dialogues, colors. I am more present, I have a bigger sense of care and a slower pace. A type of intimacy, I haven't experienced before, grew in me.

G: And what has ALL INN been to you?

B: Well, ALL INN was a game-changer, not only in my practice but in my vision about art education. It has brought me a beautiful opportunity to engage and connect with students and teachers from other academies, that I never really had before. I have been learning so much, not only in a practical sense of how to build an exhibition, how to talk to other artists and how to manage and frame a big concept, but also in the way one exchanges stories and realities. Of course, it wasn’t only good times, it introduced me first-hand to the frustrations practitioners in the art field face when creating/building a project: postponements, funding, miscommunications; And therefore, it has been a precious and on-going lesson. I hope it's clear that our intention is not only remembered as an exhibition, but for our willingness to transform reality together. I foresee ALL INN expanding after this year.

B: Tell me, how was your year?

G: Of course it has been a very strange year. It was all going very well with my studies at the academy and then the pandemic happened and everything stopped. This of course happened to everybody at the time. Luckily I managed to get some space to work from home and keep my process going. There was no final exhibition at the AKI in Enschede which was also quite disappointing. But I have been able to get a job and a studio after graduation and keep the work alive. This has kept me hanging on while all exhibitions and other types of events were not possible. Keeping the artwork going has always been the most important thing for me. Currently, I am trying to apply for master and residency programs, trying to make sure I have a next chapter after this, but for now, it is just waiting. And then there's ALL INN of course.

B: How was it to be part of ALL INN? What has the project brought you?

G: I feel ALL INN has already helped me quite a bit. It has given me a perspective, and a way to work in the outside world. I was very active at the academy and when the pandemic started I was mostly struggling with being completely disconnected from everything all of a sudden. So ALL INN has been the thing reconnecting me to the world. Going to Het HEM and making the curatorial set-up, meeting with the people in the team, taking care of tasks and feeling useful for this project. I am really hoping for the best for this exhibition and I hope it will be successful despite the circumstances.

Marleen Hartjes (Maastricht Institute of Arts) en Frank Koolen (HKU) spraken elkaar precies een uur lang via Teams over hun beide ervaringen in het afgelopen jaar. Kernvraag: Wat is een voorwaarde om onder deze omstandigheden te kunnen blijven werken als kunstenaar? We vallen midden in het gesprek…

M: Wat deze tijd ons leert is dat flexibiliteit belangrijker is dan ooit, net als het feit dat je de regie moet nemen over je leven en je kunstenaarschap. Het heeft geen zin om te gaan wachten op dingen die wel of niet kunnen, maar altijd pro-actief een plan B of C achter de hand te houden. Plan A heb je niet altijd in de hand, zoals een fysieke tentoonstelling met veel publiek in tijden van Corona… En die positieve gedachte dat je regie hebt in plaats van dat je gedwongen in de stand by modus staat maakt dat je kansen blijft zien. Dat je een keuze hebt. Wij werken in Maastricht net als jullie bij de HKU vanuit een studio-based filosofie. Je ontwikkelt een intrinsieke motor om werk te maken door in een eigen studiopraktijk veel te doen, denken en maken. En als dan door een lockdown die studiopraktijk tijdelijk wegvalt valt die aangeleerde motor soms ook stil en mensen moet zich dan logischerwijs herpakken. Mijn pleidooi gaat dus over een reservemotortje zodat je door kan blijven gaan als je hoofdmotor wegvalt. En die reservemotor ben je zelf, daar heb je geen studio voor nodig.

F: Dat herken ik goed. Een leidraad in veel gesprekken van de laatste tijd was ‘wat kan wel nog’ en in het grotere licht van de kunst is dat een hele goed punt om over na te denken en in het verlengde daarmee over je eigen flexibiliteit in de toekomst. Wat kan wel nog als het financieel even niet goed gaat? Wat kan wel nog als je je een tijd niet goed voelt? Wat kan wel nog als je een keer naast de pot pist bij een poging voor een beurs, master of een residency? Heel belangrijk. Het gaat over incasseringsvermogen en mogelijkheden zien ook al zit het even tegen. Een andere beweging binnen de opleiding ging ook over de sociale kant die we allemaal zo missen. Het zorgt ervoor dat iedereen er samen vol voor gaat als het weer kan. Vorig jaar ontstond er een grote mate van collegialiteit die ik nog steeds terug zie bij de kunstenaars van ALL INN. Ja, iedereen is bezig met een individueel ‘Wat kan wel’ maar het liefst samen in de vorm van ‘wat kunnen wij nog’. We kunnen het zelf maar we doen het liefste samen. De kern van creativiteit zit in het feit dat je in alle omstandigheden mogelijkheden ziet voor een volgende stap.

M: We hebben het samen ook vaak over de mechanismes van de kunstwereld en dat dat soms ondoorgrondelijk is voor nieuwkomers of mensen die erbuiten staan. En misschien biedt deze tijd en bijvoorbeeld ALL INN ook wel een kans om een deel te resetten. Hopelijk is het een manier om nieuwe verwantschappen te sluiten op basis van mentaliteiten in het werk. Een kunstcollectief of peergroup die verder gaat dan academie of regio.

F: Dat is wel echt iets wat je ziet bij deze actieve club kunstenaars die al bijna 1 jaar met ALL INN bezig zijn. Ze willen dit samen doen omdat ze dat te gek vinden maar ook omdat ze dat voorbeeld zelf misschien wel gemist hebben. Niet alleen omdat ze hun artistieke carrière willen kickstarten maar omdat ze dit samen voor elkaar willen krijgen, bijna als een vuist tegenover het ongrijpbare wat deze pandemie nu eenmaal vertegenwoordigd. Ze laten zien dat ze ook boven de ellende kunnen staan en dat ze geen slachtoffers zijn van de situatie maar dat ze op de golf durven surfen.

M: En ik denk dat dit soort ontmoetingen ons vak zo leuk maakt. We moeten ons altijd verhouden tot de realiteit van het moment voor de studenten en in een groter perspectief ten aanzien van de kunst. Tegelijkertijd moeten we die realiteit wegen en kritisch blijven benaderen. En er komen door de grote thema’s van deze tijd als #METOO, social media en de digitale aspecten van de kunst eerder meer kritische landschappen bij dan dat er verdwijnen. Ons werk als kunstenaars en als academies wordt daarmee complexer maar ook rijker omdat je ook steeds meer impact kan hebben.

F: Je kan inderdaad meer mogelijke gesprekken voeren en dat voedt het doorlopende gesprek met jezelf en de ander en die gesprekken moeten we op alle mogelijkheden blijven aanzwengelen. Met alle ongemak en al het zoeken van dien.

M: Misschien is dat wel de kern. Misschien is dat gesprek soms wel belangrijker dan het werk. En de kwaliteit van het werk wordt beter als je dat gesprek aangaat. Iedereen kent die vlucht of vecht reactie bij momenten van ongemak. En als je kiest om te vluchten mis je kans om te groeien omdat je het gesprek niet aangaat, de ontmoeting niet aangaat. In al die gesprekken die ik zelf heb gehad ook in het kader van bijvoorbeeld Kunstpodium T kwam steeds naar voren dat die ontmoeting of dat gesprek als het belangrijkste ervaren werd en feitelijk de basis vormt van ieder sterk netwerk: het ‘ont-moeten’. Het niet moeten. De niet-moeting. Het feit dat je elkaar kan niet-moeten. En wat is het tegenovergestelde van moeten?

F: Willen?

M: Haha, ja! Dat je elkaar wil! We zijn eruit! Dat we in ieder geval met elkaar willen. En dat we willen!