De deur klemde, binnen was het koud en het rook er naar staal, maar door de hoge ramen deden waterige zonnestralen de hoge hal oplichten als een kathedraal. De potentie van deze plek was me meteen duidelijk, en de uitnodiging om hier een nieuw cultuurhuis op te richten greep ik met beide handen aan.
In de maanden die volgden nodigde ik talloze kunstenaars en programmamakers uit om de mogelijkheden van het oude fabrieksgebouw te verkennen. Ik wilde onderzoeken wat voor hen de ideale condities waren om werk te maken en te presenteren. Al vrij snel werd duidelijk dat het rauwe pand zelf een enorme bron van inspiratie voor hen was: juist de ongepolijste staat waarin we het gebouw aantroffen bood artistieke vrijheid. Het was ‘onaf’ en bood kunstenaars daarmee een vrijbrief om trans-disciplinair en buiten de kaders te denken. De beladen en gewelddadige geschiedenis van de kogelfabriek was bovendien een apart startpunt om over een toekomst na te denken waarin andere waarden centraal kwamen te staan, zoals pluriformiteit, meerstemmigheid en inventiviteit zonder dat succes gegarandeerd was.
Er werd besloten om zo snel mogelijk de deuren te openen zodat het publiek deelgenoot kon worden van de verkenning hoe dit nieuwe cultuurhuis eruit zou moeten komen te zien. Vanaf juni 2019 organiseerden we in hoog tempo vele grootschalige kunstmanifestaties, waarin uiteenlopende artistieke disciplines samenkwamen, verschillende gemeenschappen elkaar ontmoetten, en niet in de laatste plaats we rijkelijk experimenteerden met wat er allemaal mogelijk was binnen de muren van Het HEM. Er volgden vele hoogtepunten: zoals de installatie van Nicolás Jaar in de 200-meter lange schiettunnel, of het concert van Lion Storm middenin de tentoonstelling Chapter 4OUR: Abundance. Maar er waren ook glansrijke fiasco’s: concerten waarbij ons publiek zich zat te verkleumen in een veel te koude zaal, of kunstwerken die op het allerlaatste moment niet konden worden getoond omdat de vochtigheidsgraad veel te hoog was.
Na bijna vier jaar experimenten is het tijd voor een volgende stap. Het gebouw, dat voor de opening van Het HEM bijna tien jaar vrijwel leeg had gestaan, is toe aan een grootschalige verbouwing. Er moet worden geïsoleerd, verduurzaamd en de publieksvoorzieningen zijn toe aan een upgrade. Tegelijkertijd grijpen we de verbouwing aan om de technische faciliteiten voor tentoonstellingen, concerten, performances en nachtcultuur verder uit te breiden, terwijl de algehele uitstraling van het cultuurhuis behouden blijft. Met de heropening van Het HEM in het najaar van 2024 breekt er een nieuwe, permanente fase aan waarin we terugkeren met een nog ambitieuzer, diverser en gelaagder artistiek programma.
